Samochód (das Auto/der Wagen)
Dzisiaj to najbardziej powszechny środek transportu (das Verkehrsmittel). Są tacy, którzy nawet do sklepu oddalonego o 100 m od ich domu jadą autem. Ciekawe, czy Carl Benz konstruując pierwszy automobil w 1886 roku w Niemczech miał świadomość, jak ogromny wpływ na świat będzie miał ten wynalazek (die Erfindung). Czy w najśmielszych snach mógł widzieć, jak bardzo przysłuży się ludzkości. Myślę, że rzeczywistość znacznie przerosła jego oczekiwania, bo choć wynalezienie samochodu należy niewątpliwie do największych i najbardziej przełomowych momentów w naszych dziejach, to jak wiadomo, wszystko co w nadmiarze szkodzi.
| A że po ulicach naszych miast, miasteczek i wiosek nieustannie leje się rzeka aut (najczęściej stojących w korkach (der Stau)), przypadający dziś Dzień Bez Samochodu (autofreier Tag) może być świetną okazją do pozostawienia swojego auta w garażu, czym z pewnością przyczynimy się naturze. |  |
Tak ważny wynalazek znalazł również swoje miejsce w języku jako komponent wielu idiomów. Dlatego tym razem zabieramy Was w podróż po idiomach polskich i niemieckich, które zawierają słowo “auto” (das Auto/ der Wagen).
Miłego czytania:)
GUCKEN WIE EIN AUTO (patrzeć jak auto) (być zdziwionym, zaskoczonym)To niemieckie powiedzenie nie ma swojego dokładnego odpowiednika w języku polskim. Używane jest w mowie potocznej w sytuacjach, które nas dziwią lub wręcz zaskakują. Idiom ten dość obrazowo nawiązuje do faktu, że w sytuacjach zaskoczenia (die Überraschung) robimy wielkie oczy niczym reflektory samochodu. |
ABWARTEN/SEHEN WIE DER WAGEN LÄUFT (odczekać/ zobaczyć jak pojedzie samochód) (odczekać/ zobaczyć jak się sprawy potoczą)Kolejny idiom, który nawiązuje do samochodu i którego dosłownego odwzorowania próżno szukać w naszym pięknym języku. Choć istnieją pewne podobieństwa do wersji polskiej, to myślę, że bez użycia wyobraźni odgadnięcie jego właściwego znaczenia może przysporzyć nam trochę trudności. |
JEMANDEM AN DEN WAGEN FAHREN (zjechać kogoś)To powiedzenie znane jest również pod inną postacią mianowicie: jemandem an den Karren fahren i znaczy w potocznym języku “zjechać kogoś”. Z tym wyrażeniem związane jest pokrewne słowo” anfahren“, które znaczy “ostro upominać, atakować werbalnie kogoś”. Słowo to ma dość długą historię, ponieważ można znaleźć je już w Biblii Lutra (1545r.). Powyższy idiom tyczy się sytuacji, w których ktoś jest słownie atakowany (verbal angreifen), krytykowany (kritisieren) lub obrażany (beleidigen). Jak widać i tu nie da się dosłownie przetłumaczyć tego wyrażenia tak, aby zachować w języku polskim jego oryginalny wydźwięk. |
DAS FÜNFTE RAD AM WAGEN SEIN (być piątym kołem w samochodzie) (być piątym kołem u wozu)Piąte koło (das fünfte Rad) w samochodzie odgrywa ogromnie ważna rolę, szczególnie wtedy, gdy jedno z pozostałych czterech ulegnie awarii (die Panne). W takiej sytuacji posiadanie koła zapasowego jest na wagę złota. Tymczasem w języku wyrażenie “piąte koło” nie dorobiło się dobrych skojarzeń i aż dziw, że wyraźnie to ma raczej pejoratywny wydźwięk. Znaczenie tego idiomu tak, jak i jego dosłowne tłumaczenie nie powinno sprawiać nam problemu. Zarówno w języku polskim jak i niemieckim używane jest dokładnie w tych samych okolicznościach, czyli kiedy ktoś lub coś jest zbędne (überflüssig), niechciane (ungewollt), bezużyteczne (nutzlos) lub niepożądane (unerwünscht sein). Zwrot ten występuje już w łacińskim zbiorze przysłów z XI wieku w formie: Quem fastidimus, quinta nobis est rota plaustri (Ten, który jest dla nas odrażający, jest piątym kołem u wozu)* |
Kolejny raz można śmiało stwierdzić, że wszystko co się dzieje w życiu znajduje swoje odzwierciedlenie w języku. Tłumacząc idiomy trzeba zachować szczególną czujność, ponieważ ich znaczenie często nijak się ma do dosłownego tłumaczenia wyrażeń. Dlatego zachęcamy do śledzenia naszej serii artykułów o związkach frazeologicznych, w których dokładnie się im przyglądamy i staramy się je Wam przedstawiać w nieco uproszczonej formie.
Ciekawostka
Dla przeciętnego Kowalskiego słowo “motor” kojarzy się z potocznym określeniem motocykla. Tymczasem w języku niemieckim słowo “motor” oznacza silnik.
Więc jeśli ktoś powie nam: “Der Motor in meinem Auto ist defekt” będzie to znaczyło “Silnik w moim samochodzie jest uszkodzony”
Wörterbuch- Słownik
das Auto/der Wagen– auto/ samochód
das Verkehrsmittel- środek transportu
die Erfindung– wynalazek
der Stau– korek
autofreier Tag- Dzień Bez Samochodu
gucken wie ein Auto– być zdziwionym, zaskoczonym
die Überraschung– zaskoczenie, niespodzianka
abwarten/ sehen wie der Wagen läuft– odczekać/ zobaczyć jak się sprawy potoczą
jemandem an den Wagen fahren/ jemandem an den Karren fahren– zjechać kogoś
der Karren– wóz drabiniasty, taczka
anfahren– ostro upominać, atakować werbalnie kogoś
verbal angreifen-słownie atakowany
kritisieren– krytykować
beleidigen– obrażać
das fünfte Rad am Wagen sein– być piątym kołem u wozu
das fünfte Rad– piąte koło
die Panne– awaria
überflüssig– zbędny
ungewollt– niechciany
nutzlos– bezużyteczny
unerwünscht sein– być niepożądanym
*https://www.redensarten-index.de/suche.php?suchbegriff=WAGEN&bool=relevanz&gawoe=an&sp0=rart_ou
