W każdej firmie za stan bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przestrzeganie przepisów w tym zakresie odpowiada pracodawca.

Art. 211. – [Podstawowe obowiązki pracownika w zakresie BHP] – Kodeks pracy

Jednym z podstawowych obowiązków wynikających wprost z przepisów bhp jest zapewnienie przez pracodawcę  punktów pierwszej pomocy, apteczek i wyznaczenie osób odpowiedzialnych za udzielanie pierwszej pomocy. Liczba apteczek i osób wyznaczonych do udzielania pierwszej pomocy jest uzależniona od liczby osób zatrudnionych oraz rodzaju prowadzonej działalności.

Art. 2091.  § 1.  – [Obowiązki pracodawcy w zakresie udzielania pierwszej pomocy] – Kodeks pracy.   § 44 – [System pierwszej pomocy w razie wypadku} – Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Wyznaczenie osób do udzielania pierwszej pomocy

Na podstawie wyżej wymienionych przepisów pracodawca ma obowiązek wyznaczyć osoby do udzielania pierwszej pomocy oraz obsługi apteczek zlokalizowanych na terenie zakładu pracy. Pracodawca musi również poinformować pozostałych pracowników o osobach, których wyznaczył do udzielania pierwszej pomocy. Wykaz osób, które zostały przeszkolone i wyznaczone do tej roli powinien znajdować się w pobliżu apteczki. Ich liczba powinna być dostosowana do liczby osób pracujących oraz stopnia ryzyka występującego w zakładzie pracy.

Aby pełnić taką funkcję pracownikowi wystarczą umiejętności nabyte podczas zwykłych szkoleń bhp np. szkolenia wstępnego lub okresowego bhp odpowiednio dostosowanego programowo.

Apteczki i punkty pierwszej pomocy

Przepisy bhp gwarantują pracownikom sprawny system pierwszej pomocy oraz środki do jej udzielenia.

W szczególności pracodawca powinien zapewnić:

1)  Punkty pierwszej pomocy w wydziałach (oddziałach), w których są wykonywane prace powodujące duże ryzyko wypadku lub związane z wydzielaniem się par, gazów albo pyłów substancji sklasyfikowanych jako stwarzające zagrożenie ze względu na ostre działanie toksyczne;

2)  Apteczki w poszczególnych wydziałach (oddziałach) zakładu pracy.

Ilość, usytuowanie i wyposażenie punktów pierwszej pomocy i apteczek powinny być ustalone w porozumieniu z lekarzem sprawującym profilaktyczną opiekę zdrowotną nad pracownikami, z uwzględnieniem rodzajów i nasilenia występujących zagrożeń. Apteczka powinna zawierać tylko niezbędne środki służące do udzielania pierwszej pomocy oraz wykaz tych środków.

Obsługa punktów i apteczek, na każdej zmianie powinna być powierzana wyznaczonym pracownikom, przeszkolonym w udzielaniu pierwszej pomocy.

W punktach pierwszej pomocy i przy apteczkach, w widocznych miejscach, powinny być wywieszone instrukcje o udzielaniu pierwszej pomocy w razie wypadku oraz wykazy pracowników wyznaczonych do udzielania pierwszej pomocy. Wykazy wyznaczonych pracowników, powinny znajdować się w bezpośrednim sąsiedztwie apteczek. Wykazy powinny być wywieszone. Wymóg wywieszenia nie będzie spełniony w przypadku umieszczenia wykazu wewnątrz apteczki. Wykaz nie jest integralną i składową częścią apteczki, lecz dokumentem pomocniczym wskazującym osoby kompetentne w zakresie udzielania pierwszej pomocy oraz obsługi apteczek.

Punkty pierwszej pomocy i miejsca usytuowania apteczek powinny być odpowiednio oznakowane, zgodnie z Polską Normą, i łatwo dostępne.

Przykładowy wykaz zawartości apteczki

Apteczka zakładowa opaska dziana 4 m x 10 cm (4 szt.), opaska dziana 4 m x 4 cm (4 szt.), opaska elastyczna (1 szt.), elastyczna siatka opatrunkowa – kodofix (1szt.) zestaw plastrów z opatrunkiem (1 op.), poloplast (1 szt.), kompres gazowy 5 x 5 x 3 (1 op.), kompres gazowy 9 x 9 x 3 (1 op.), kompres gazowy 7 x 7 (1 op.), gaza opatrunkowa 0,25 m (1 szt.), hydrożel na oparzenia (1szt.), nożyczki (1 szt.), maseczka do sztucznego oddychania (1 szt.), rękawice lateksowe (4 szt.), chusteczki dezynfekujące (10 szt.),   Czego nie powinno być w apteczce: ligniny i waty, płyny dezynfekcyjne, krople żołądkowe, nasercowe i podobne, tabletki przeciwbólowe, inne leki.

Uwaga! Ze względów bezpieczeństwa w apteczce nie powinno być żadnych leków. Nigdy nie mamy pewności, czy poszkodowany nie jest uczulony i zastosowanie specyfiku może u niego wywołać reakcję niepożądaną.   Uwaga! Wszelkie środki opatrunkowe i inne do udzielania pierwszej pomocy posiadają datę przydatności. Zwracaj na to uwagę podczas kontroli zawartości wyposażenia apteczki.   Uwaga ! W zakresie kontroli Państwowej Inspekcji Pracy jest również sprawdzanie ważności oraz wyposażenia apteczki pierwszej pomocy.   W przypadku jej braku inspektor nakaże uzupełnienie lub może nałożyć karę grzywny wynoszącą od 1000 do 30 000 zł.